Datamodel Rechten
Versie: 1.1.0
Vorige versie:
Aangemaakt op: 2025-09-10
Laatst gewijzigd op: 2025-09-10
SHACL-bestand: rights.shacl.ttl
Auteurs:
Datamodel om rechten en distributiebeleid te beschrijven.
Naamruimten
Klassen & Eigenschappen
Klassen: Actie | Beleid | Beperking | Concept | Digitale representatie | Gebruikersgroep | Inhoudsbereik | Intellectuele entiteit | Licentie | Metadatabereik | Motivatie | Rechtenstatus | Rechtenverklaring | Toestemming | Verbod | publiek domein
Actie (odrl:Action)
Een handeling uitgevoerd op een middel.
Beleid (odrl:Policy)
Een niet-lege groep toestemmingen en/of verboden.
| Eigenschap | Beschrijving | Kardinaliteit | Datatype |
|---|---|---|---|
| access permission (odrl:permission) | Een regel die meemoo toestemming verleent tot het ontsluiten van een digitale representatie. | 0..* | Toestemming |
| doelrepresentatie (odrl:target) | De digitale representatie waarop dit ontsluitingsbeleid van toepassing is. | 1..* | Digitale representatie |
| ontsluitingsbeperking (odrl:prohibition) | Een regel die meemoo beperkt in het ontsluiten van een digitale representatie. | 0..* | Verbod |
Beperking (odrl:Constraint)
Een booleaanse uitdrukking die de betekenis van een actie en partij-/middelenverzameling verfijnt of de voorwaarden bepaalt die op een regel van toepassing zijn.
| Eigenschap | Beschrijving | Kardinaliteit | Datatype |
|---|---|---|---|
| beperkingsnaam (odrl:leftOperand) | De linkeroperand in een beperkingsuitdrukking. | 1..1 | IRI Mogelijke waarden: odrl:recipient, haRig:metadataRange, haRig:contentRange, odrl:dateTime, odrl:absoluteTemporalPosition |
| beperkingswaarde (odrl:rightOperand) | De waarde van de rechteroperand in een beperkingsuitdrukking. | 1..1 | Gebruikersgroep of Metadatabereik of Inhoudsbereik Mogelijke waarden: haRig:extended, haRig:limited, haRig:full, haRig:partial, haRig:available-for-consultation, haRig:downloadable, haRig:between-partners, haRig:educational-public, haRig:intra-muros, haRig:public, haRig:research-public |
| operator (odrl:operator) | De operatorfunctie toegepast op de operanden van een beperking. | 1..1 | IRI Mogelijke waarden: odrl:eq, odrl:lt |
Concept (skos:Concept)
Subklassen: Lokale identificatie , Motivatie , Organisatietype , Rol , Rolnaam
Een SKOS-concept kan als idee of begrip worden gezien; een gedachte-eenheid. Echter, wat een gedachte-eenheid is, is subjectief, en deze definitie is eerder suggestief dan beperkend bedoeld.
Digitale representatie (haObj:DigitalRepresentation)
Subklasse van: Representatie
Subklassen: Fragment representatie
Digitale representatie van een gearchiveerde intellectuele entiteit (Intellectual Entity).
| Eigenschap | Beschrijving | Kardinaliteit | Datatype |
|---|---|---|---|
| Doelbeleid (odrl:hasPolicy) | Het ontsluitingsbeleid van deze digitale representatie die bestaat uit permissies en restricties. | 0..1 | Beleid |
| hergebruikvoorwaarde (dct:license) | Een juridisch document dat officiële toestemming geeft om iets met de entiteit te doen. | 0..1 | Licentie |
| rechtenstatus (premis:rightsStatus) | 1..3 | Rechtenstatus |
Gebruikersgroep (haRig:UserGroup)
Subklasse van: Rechteroperand
Groep van web platform gebruikers.
Inhoudsbereik (haRig:ContentRange)
Subklasse van: Rechteroperand
Het beoogde bereik van de mediainhoud van het object. Bijvoorbeeld, of het over de volledige inhoud gaat of slechts een deel.
Intellectuele entiteit (premis:IntellectualEntity)
Subklasse van: Object
Subklassen: Afbeelding , Audio , Dvd , Dvd-hoofdstuk , Film , Kranteneditie , Kranteneditiepagina , Materieel kunstwerk , Video
Set van inhoud die beschouwd wordt als één enkele intellectuele eenheid met als doeleinden beheer en beschrijving.
| Eigenschap | Beschrijving | Kardinaliteit | Datatype |
|---|---|---|---|
| hergebruikvoorwaarde (dct:license) | Een juridisch document dat officiële toestemming geeft om iets met de entiteit te doen. | 0..1 | Licentie |
| rechtenstatus (premis:rightsStatus) | 1..3 | Rechtenstatus of publiek domein | |
| rechtenverklaring (dct:rights) | Informatie over rechten in en over de bron. | 1..1 | Rechtenverklaring |
Licentie (premis:License)
Subklasse van: Rechtenbasis
Een licentieovereenkomst of ander juridisch document dat rechten verleent.
Metadatabereik (haRig:MetadataRange)
Subklasse van: Rechteroperand
Het beoogde bereik van de metadata van het object. Bijvoorbeeld, of het over de volledige set aan metadata gaat of slechts een deel.
Motivatie (haRig:Motivation)
Subklasse van: Concept
Motivatie voor een ontsluitingsbeperking.
Rechtenstatus (premis:RightsStatus)
Subklassen: publiek domein
Informatie over hoe een rechtenbasis van toepassing is op een bepaald object.
| Eigenschap | Beschrijving | Kardinaliteit | Datatype |
|---|---|---|---|
| einddatum (premis:endDate) | 0..1 | xsd:dateTime | |
| notitie (premis:note) | 0..1 | xsd:string | |
| startdatum (premis:startDate) | 0..1 | xsd:dateTime |
Rechtenverklaring (dct:RightsStatement)
Een verklaring over de intellectuele eigendomsrechten (IPR) van toepassing op of over een entiteit, een juridisch document dat officiële toestemming geeft om iets te doen met een entiteit, of een verklaring over toegangsrechten.
Toestemming (odrl:Permission)
Subklasse van: Regel
De mogelijkheid om een actie uit te voeren op een middel.
| Eigenschap | Beschrijving | Kardinaliteit | Datatype |
|---|---|---|---|
| beperking (odrl:constraint) | Beperking toegepast op een regel. | 0..5 | Beperking |
| einddatum (premis:endDate) | 0..1 | xsd:dateTime | |
| notitie (premis:note) | 0..1 | xsd:string | |
| ontsluitingsactie (odrl:action) | De actie waarop de permissie of restrictie betrekking heeft. | 1..* | Actie Mogelijke waarden: haRig:available-for-consultation, haRig:downloadable |
| startdatum (premis:startDate) | 0..1 | xsd:dateTime |
Verbod (odrl:Prohibition)
Subklasse van: Regel
De onmogelijkheid om een actie uit te voeren op een middel.
| Eigenschap | Beschrijving | Kardinaliteit | Datatype |
|---|---|---|---|
| beperking (odrl:constraint) | Beperking toegepast op een regel. | 0..5 | Beperking |
| einddatum (premis:endDate) | 0..1 | xsd:dateTime | |
| notitie (premis:note) | 0..1 | xsd:string | |
| ontsluitingsactie (odrl:action) | De actie waarop de permissie of restrictie betrekking heeft. | 1..* | Actie Mogelijke waarden: haRig:available-for-consultation, haRig:downloadable |
| startdatum (premis:startDate) | 0..1 | xsd:dateTime | |
| wordt gemotiveerd door (haRig:isMotivatedBy) | 1..* | Motivatie |
publiek domein (copyrightStatus:pub)
Subklasse van: Rechtenstatus
In het publieke domein en kan zonder auteursrechtbeperking worden gebruikt.
Eigenschappen van Rechtenstatus: einddatum, notitie, startdatum